Wiele kobiet cierpiących z powodu raka piersi z przerzutami do innych narządów może przeżyć kilka lat, co jeszcze dwie dekady temu było nieosiągalne.
W ciągu ostatnich dziesięcioleci rak piersi (jeśli jest rozpoznany we wczesnym stadium) stał się nowotworem o dobrym rokowaniu. Także w chorobie zaawansowanej, kiedy nie możemy uzyskać wyleczenia, nowe leki pozwalają znacząco wydłużyć życie chorych.
Postęp w każdym obszarze
Dzięki wprowadzeniu populacyjnych badań przesiewowych (mammografii) w latach 80. XX wieku rozpoznajemy coraz więcej raków we wczesnych stadiach, kiedy możliwe jest wyleczenie. Niestety, w Polsce nadal jest duży problem ze zgłaszalnością na te badania. Ogromny postęp obserwujemy też w diagnostyce – obecnie w razie potrzeby możemy wykonywać dodatkowe badania obrazowe: mammografię z kontrastem czy rezonans magnetyczny piersi. Badania mikroskopowe tkanki guza piersi i ewentualnie węzłów chłonnych pozwalają nie tylko na potwierdzenie (lub wykluczenie) raka piersi, ale także na określenie jego podtypu biologicznego, co jest istotne, bo obecnie rak piersi jest traktowany jak choroba niejednorodna i poszczególne jego podtypy leczy się odmiennie. Badamy geny raka i geny pacjentki, a dzięki temu gromadzimy więcej informacji o chorobie i możemy coraz lepiej dobierać terapie.
Wykonuje się też coraz mniej rozlegle, coraz bardziej precyzyjnie zabiegi chirurgiczne, oszczędzające gruczoł piersiowy i pachowe węzły chłonne. Takie leczenie oszczędzające jest równie skuteczne jak amputacja dzięki wdrożeniu nowocześniejszej i bardzo precyzyjnej radioterapii. Do tego dochodzą różne metody leczenia systemowego (ogólnoustrojowego): chemioterapia, hormonoterapia, leki celowanych i immunoterapii. Postęp w leczeniu systemowym jest kolosalny, a kojarzenie różnych metod leczenia miejscowego i systemowego jest współczesnym paradygmatem. Rozwijamy też opiekę psychoonkologiczną, fizjoterapię; wzrastają również społeczna świadomość związana z rakiem piersi i rola organizacji pacjenckich.
Wyraźna personalizacja leczenia
Na tle krajów najlepiej zaopatrzonych w narzędzia do walki z rakiem piersi Polska wypada całkiem dobrze. Nie wszystkie nowości są dostępne w refundacji ze środków publicznych (ale w żadnym kraju nie jest to możliwe). Niektóre leki nie są też u nas dostępne, lecz – dla odmiany – mamy w Polsce leki refundowane w danym wskazaniu, co nie we wszystkich krajach europejskich ma miejsce. Ostatnie lata przyniosły znaczną poprawę w tym zakresie w naszym kraju.
Każdy rok przynosi nowości i stale rośnie zapotrzebowanie na nowe leki czy testy diagnostyczne. Przykładem są tzw. wielogenowe sygnatury prognostyczne. To testy wykonywane u chorych na raka o podtypie luminalnym. Na podstawie badania genów guza można przewidywać ryzyko nawrotu choroby po pierwotnym leczeniu i zastosować bardziej personalizowane leczenie, co w praktyce pozwala u wielu chorych na wczesnego raka piersi bezpiecznie odstąpić od chemioterapii po leczeniu operacyjnym. Technologia ta jest dostępna w Polsce, ale nie jest refundowana.
Dobrym przykładem personalizowanego podejścia do leczenia są terapie celowane anty-HER2, które także w Polsce są dość szeroko dostępne. Obecnie dysponujemy kilkoma takimi lekami – pozwoliły one wyrównać szanse chorych na HER2-dodatniego raka piersi z chorymi na mniej agresywne jego podtypy.
Coraz szerzej badamy też kobiety chore na raka piersi pod kątem nosicielstwa mutacji genów BRCA1/2. Stwierdzenie tych mutacji umożliwia zastosowanie u wielu chorych nowoczesnych dedykowanych dla nich leków, tzw. inhibitorów PARP.
Siła BCU
Poziom opieki nad chorymi na raka piersi w Polsce systematycznie się poprawia, także dzięki rozpowszechnianiu idei wielospecjalistycznych ośrodków diagnostyki i leczenia raka piersi, tzw. Breast Cancer Unit (BCU). Dzięki BCU można kompleksowo, interdyscyplinarnie podejść do opieki nad chorymi na raka piersi. Dzięki temu pacjentki korzystają z osiągnięć współczesnej medycyny i poprawiają się wyniki leczenia. Każdy BCU działa zgodnie z algorytmami diagnostycznymi i terapeutycznymi, obejmuje opieką pacjentki na wszystkich etapach choroby. Standardem są regularne spotkania zespołu specjalistów w celu analizy danej sytuacji klinicznej, omówienia dostępnych opcji leczenia i ustalenia ścieżki terapeutycznej. W skład zespołu wchodzą lekarze diagności (radiolog, patomorfolog), lekarze leczący (chirurg, onkolog kliniczny, radioterapeuta), a także wykwalifikowana pielęgniarka, psychoonkolog, fizjoterapeuta. W zgodnej opinii środowiska medycznego BCU znacząco wpłynęły na poprawę jakości opieki nad chorymi na raka piersi.
Autor tekstu:
