Temat rozwoju psychomotorycznego niemowląt to niesamowicie ciekawe zagadnienie pokazujące jak dynamiczny i kluczowy dla kolejnych lat jest okres pierwszych 12 miesięcy życia.
W tym czasie w funkcjonowaniu małego dziecka następuje wiele zmian i dziecko nabywa mnóstwo elementarnych umiejętności w każdej ze sfer funkcjonowania, a baczne obserwowanie rozwoju malucha pozwala wychwycić różne odstępstwa od dość szeroko pojętej normy. Prawdziwym jest stwierdzenie, że każde dziecko rozwija się we własnym tempie, jednak pediatrzy i specjaliści pracujący z niemowlętami dysponują normami, według których dzieci powinny w danym miesiącu opanować konkretne umiejętności. Opóźnienie w jednej sferze o miesiąc względem przyjętych norm w pierwszym półroczu życia (według prof. Jagny Czochańskiej „Ocena stanu neurorozwojowego niemowląt. Wytyczne dla lekarzy Instytutu Matki i Dziecka”) nie jest jeszcze powodem do niepokoju. Warto zwracać przede wszystkim uwagę na umiejętności w zakresie motoryki, kontaktów społecznych, percepcji wzrokowej i słuchowej oraz mowy (tzw. głużenie i gaworzenie na tym etapie).
Opóźniony rozwój
Wszelkie obawy należy konsultować oczywiście z pediatrą i/lub neurologiem oraz psychologiem, którzy pracują z tak małymi dziećmi i znają poszczególne kroki milowe w rozwoju niemowląt. Nie każde „odchylenie” od dość szeroko pojętej normy jest przejawem zaburzenia, ale – zwłaszcza jeżeli rodzic nie ma punktu odniesienia i nie wie jak powinno przebiegać nabywanie nowych umiejętności w pierwszym roku życia – wszystkie wątpliwości dobrze jest wyjaśniać ze specjalistami. Jeżeli lekarz lub psycholog zauważą coś niepokojącego w rozwoju dziecka, powinni pokierować rodziców dalej na odpowiednią diagnozę.
Czasami okazuje się, że dziecko nie nabywa nowych umiejętności motorycznych ze względu na pewne nieprawidłowości w codziennej pielęgnacji (np. niewłaściwe podnoszenie i przenoszenie maluszka) lub potrzebuje większej stymulacji rozwoju na danym polu, co spokojnie – po odpowiednim przeszkoleniu – może zapewnić mu rodzić w domu.
Jak rodzice mogą efektywnie stymulować rozwój swoich niemowlaków?
Przede wszystkim już do noworodków (to niemowlę do ukończenia 1 miesiąca życia) warto dużo mówić, śpiewać piosenki, włączać odpowiednio dobraną muzykę. Możemy również czytać im książki. Na początku, gdy dziecko zaczyna wykazywać zainteresowanie słuchaniem i oglądaniem literatury, najlepiej sprawdzą się proste tekturowe książeczki z wyrażeniami dźwiękonaśladowczymi (krowa robi „muu” a polica „io-io”). Równie ważna jest stymulacja dotykowa – mózg niemowląt karmi się dotykiem, dlatego tak ważne jest noszenie, przytulanie, głaskanie i masowanie maluszków. Zmysł wzroku najlepiej rozwijają na początku wszelkie zabawki kontrastowe, czyli takie w kolorach białym, czarnym i czerwonym. Zaraz po urodzeniu, dziecko widzi jedynie zdecydowane barwy, a mózg noworodka przystosowany jest do odbierania tego typu bodźców.
Warto by rodzice wspierali rozwój już najmłodszych dzieci właściwą pielęgnacją, odpowiednio dobranymi zabawkami i bodźcami, co może skutkować lepszymi postępami w niedalekiej przyszłości.
