Zalecenia odnośnie pielęgnacji noworodków i niemowląt cały czas ulegają aktualizacjom i zmianom. Jedno pozostaje stałe: im bardziej naturalny skład produktów pielęgnacyjnych i mniej substancji w składzie, tym zdrowiej dla delikatnej skóry niedawno narodzonego maleństwa.
Świeżo upieczone mamy, szczególnie młode dziewczyny, często sięgają po bardzo drogie kosmetyki, wierząc, że dzięki temu zapewnią swojemu dziecku pielęgnację najlepszymi dostępnymi produktami. Nie spoglądają jednak na skład preparatu. Tymczasem dane o składzie dostarczają wielu cennych informacji, m.in. o bezpieczeństwie produktu dla delikatnej skóry niemowlęcia. Nadwrażliwość skóry noworodka i niemowlęcia wynika z faktu, że tkanka ta jest u nich dużo cieńsza od skóry dorosłego człowieka, co powoduje, że jest też bardziej podatna na podrażnienia i odparzenia. Nie ma również jeszcze wykształconych wszystkich mechanizmów służących ochronie przed czynnikami środowiskowymi i drobnoustrojami. Z powyższych przyczyn skóry niemowlęcia nie należy obciążać produktami pielęgnacyjnymi zawierającymi w swoich recepturach wiele różnorodnych składników. Trzeba pamiętać też, że skóra maleńkiego dziecka musi oddychać – również z tego powodu należy używać do pielęgnacji środków jak najbardziej delikatnych. Na rynku dostępne są preparaty bazujące na emolientach. Zaleca się je stosować według wskazań, tylko w przypadku dzieci o skórze skłonnej do podrażnień czy z chorobami skórnymi, na przykład z atopowym zapaleniem skóry. Ponieważ emolienty działają nawilżająco i ochronnie, dlatego wspomagają tworzenie warstwy ochronnej na skórze dziecka i zapobiegają wysuszeniu tkanki.
Prawidłowa pielęgnacja dziecka w pierwszych dniach jego życia
Nie należy kąpać dziecka w pierwszym dniu po porodzie. Zaleca się, aby odczekać minimum 24 godziny od porodu do pierwszej kąpieli. Wynika to z trzech powodów. Po pierwsze dziecko podczas kontaktu ze skórą matki nabywa naturalną matczyną mikroflorę. Po drugie nie zmywamy mazi płodowej – substancji pokrywającej skórę noworodka po porodzie – dzięki czemu nadal pełni ona funkcję ochronną i nawilżającą. Maź płodową pozostawiamy, aby uległa samoistnemu wchłonięciu. Po trzecie wreszcie, nie doprowadzamy do wychłodzenia ciała noworodka, gdyż po kąpieli ciało szybko traci ciepło. Maluszek nie ma jeszcze zdolności do sprawnego utrzymywania temperatury swojego ciała, więc łatwo ulega wyziębieniu. Ale też i łatwo się przegrzewa. Dlatego nie ma potrzeby, aby zakładać czapeczkę na główkę dziecku, które przebywa w ciepłym pomieszczeniu. Unika się dzięki temu przegrzewania główki, które może niekorzystnie wpływać na rozwój układu nerwowego dziecka.
Do kąpieli i pielęgnacji używamy kosmetyków bardzo łagodnych, z krótkim i jak najbardziej naturalnym składem. Można do kąpieli stosować dodatki w postaci mleka mamy lub oleju ze słodkich migdałów, wykorzystując je zamiennie z kosmetykami do kąpieli. W jednym dniu kąpiemy dziecko w płynie do kąpieli dla niemowląt, a w drugim do wody dodajemy odrobinę mleka matki czy oleju ze słodkich migdałów. W ten sposób zachowane zostaje naturalne nawilżenie skóry dziecka.
Dbanie o kikut pępowinowy polega na dokładnym oczyszczaniu pierścienia pępowinowego, czyli miejsca dookoła przyczepu kikuta. Przecieramy ten obszar raz dziennie, gazikiem zwilżonym wodą. Stosujemy gaziki, ponieważ nie zostawiają tak, jak waciki kłaczków na kikucie, który jest twardy i zasuszony. Po przetarciu na mokro, dokładnie osuszamy okolicę pierścienia pępowinowego, ponieważ kikut goi się poprzez zasuszenie, a następnie odpada. Oczywiście, jeśli dojdzie do zabrudzenia tej okolicy moczem czy kałem, należy zanieczyszczony obszar niezwłocznie oczyścić. Skórę trzeba też bardzo dokładnie osuszać w fałdach i załamaniach, aby nie doprowadzić do powstania odparzeń.
Aby usunąć wydzielinę gromadzącą się w okolicy oczu dziecka, stosujemy przecieranie wacikiem (jest delikatniejszy od gazika) zmoczonym solą fizjologiczną. Przecieramy zawsze od zewnętrznego kącika oka do wewnętrznego. Na rynku są dostępne maleńkie fiolki soli fizjologicznej zapewniające sterylność płynu. Solą fizjologiczną zakrapiamy także nosek. Jeśli jest taka potrzeba, usuwamy wydzielinę z noska aspiratorem.
Delikatność podczas higieny okolic intymnych
Podczas zmiany pieluszki najlepiej przemywać pupę noworodka szerszym gazikiem zamoczonym w letniej wodzie lub stosować chusteczki nawilżane – obowiązkowo z krótkim, jak najbardziej naturalnym składem. Zawsze oczyszczamy okolice intymne dziecka ruchami od przodu w kierunku odbytu. Jest to szczególnie ważne w przypadku dziewczynek, które mają krótszą cewkę moczową niż chłopcy i dlatego są bardziej podatne na zakażenia układu moczowego.
U dziewczynek odchylamy delikatnie wargi sromowe, jeśli jest taka potrzeba (np. zabrudzenie kałem). Nie wykonujemy tego doczyszczania przy każdej zmianie pieluszki.
U chłopców po urodzeniu występuje fizjologicznie wąski napletek, przy którym nie manewrujemy, nie odciągamy go. W miarę jak chłopczyk rośnie, dochodzi do stopniowego odklejania się napletka – wówczas podczas kąpieli można delikatnie odchylić napletek do pierwszego lekkiego oporu.
Jeśli jesteśmy w domu, myjmy okolice intymne wodą. Poza domem przydatne będą chusteczki nawilżane. Pamiętamy, że są one produktem jednorazowego użytku i nie wolno ich wykorzystywać powtórnie.
Przed założeniem pieluszki skóra musi wyschnąć. Pamiętajmy też, że skóra powinna oddychać, dlatego mycie i przewijanie warto potraktować jako okazję do przewietrzenia niemowlęcej pupy. Pieluszki powinny być miękkie i oddychające oraz wykonane z materiałów hipoalergicznych. Powinny dostosowywać się do kształtu ciała dziecka, a również dobrze chłonąć wilgoć i odprowadzać ją do głębszych warstw wkładu chłonnego. Dzięki temu skóra dziecka pozostaje sucha. Hipoalergiczne powinny być również chusteczki nawilżane. Powinny zawierać niewiele składników, a 99,9% powinna stanowić woda. Warto, aby jednorazowe pieluszki i chusteczki, które stosujemy do pielęgnacji dziecka, były także biodegradowalne. Dzięki temu zapewniając sobie wygodę a dziecku komfort i delikatną pielęgnację, dbamy o środowisko naturalne – zachowując jego piękno również dla naszej pociechy.
