Podstawą dbania o skórę noworodka jest prewencja. Zarówno w przypadku skóry zdrowej, jak i problemów dermatologicznych zaleca się codzienną pielęgnację kosmetykami z emolientami, bez obaw o „przyzwyczajenie się” skóry do nich.
Skóra niemowląt i małych dzieci znacznie różni się budową od skóry dorosłego człowieka – jest 5-10 razy cieńsza oraz zawiera mniej włókien kolagenowych i elastynowych. Cechuje się też większą podatnością na urazy i wrażliwością, do czego przyczynia się luźny układ komórek warstwy rogowej, słabsze przyleganie naskórka do skóry właściwej oraz pH zbliżone do neutralnego, czego konsekwencją jest słabsza obrona przed mikroorganizmami. Odmienny jest też skład płaszcza hydrolipidowego (dominuje cholesterol 10–12%). Skutkuje to słabszym wiązaniem wody w naskórku i łatwym przesuszaniem się skóry, na co wpływa też większa przezskórna utrata wody u noworodków i małych dzieci. Istotny jest także większy niż u osoby dorosłej stosunek powierzchni skóry małego dziecka do masy ciała (700 cm3 /kg), co ma wpływ na większą wchłanialność preparatów pielęgnacyjnych i leczniczych. Skóra donoszonego noworodka jest przygotowana do spełnienia swojej ochronnej funkcji, jednak nie jest w pełni ukształtowana, przez co jest niezwykle delikatna i wrażliwa na działanie czynników zewnętrznych. Dopiero około 2. roku życia skóra dziecka przypomina swoją budową anatomiczną skórę dorosłego człowieka, jednak jej rozwój trwa znacznie dłużej – aż do okresu pokwitania.
Delikatność i emolienty od pierwszego dnia życia
W związku z wymienionymi cechami skóry niemowląt, prawidłowa jej pielęgnacja jest bardzo istotna. Błędy pielęgnacyjne popełniane przez rodziców skutkują występowaniem podrażnień i predysponują do rozwoju niektórych dermatoz. Położne mające kontakt w codziennej praktyce z rodzicami powinny w przystępny sposób przekazywać im podstawowe informacje dotyczące właściwej pielęgnacji skóry dziecka.
Odczyn skóry noworodka i niemowlaka jest mniej kwaśny, dlatego do codziennej pielęgnacji należy używać specjalnie przeznaczonych dla nich kosmetyków, które nie podrażniają skóry i zapewniają jej odpowiednie nawilżenie. Stosowanie emolientów od pierwszego dnia życia to obecnie jeden z najlepszych wyborów, gdyż substancje te zapobiegają problemom skóry, stymulują odbudowę płaszcza hydrolipidowego, wiążą wodę w naskórku, a także łagodzą świąd.
Nowoczesne dermokosmetyki zawierające emolienty przeznaczone są do kompleksowej pielęgnacji skóry noworodków i niemowląt. Są łagodne, tworzą na powierzchni skóry niewidoczny płaszcz ochronny, który efektywnie zapobiega nadmiernej utracie wody. Dzięki temu skóra jest prawidłowo nawilżona i przez długi czas pozostaje miła w dotyku i gładka. Emolienty również delikatnie, lecz skutecznie natłuszczają skórę. Dzięki tym właściwościom nie tylko poprawiają wygląd skóry, ale też wspomagają leczenie takich chorób, jak łuszczyca czy atopowe zapalenie skóry (AZS).
Profilaktyka od strony pieluch
Profilaktyką Pieluszkowego Zapalenia Skóry (PZS) jest częsta zmiana pieluszek. Pieluchę należy wymieniać, gdy tylko zauważymy, że jest mokra lub zabrudzona, nie rzadziej jednak niż co 3-4 godziny. Kluczowa jest też weryfikacja stosowanych do tej pory kosmetyków oraz materiałów, z których zostały wyprodukowane pieluchy, pod kątem występowania na nie alergii u dziecka. Unikać należy ceratki, plastików i innych nieprzepuszczających powietrza materiałów. Okolice okołopieluszkowe należy myć nawet kilka razy codziennie. Trzeba przy tym pamiętać, by wykazać się delikatnością (skóra niemowlaka jest mniej elastyczna) i dokładnością.
Skórę warto przemywać wodą przy każdej zmianie pieluszki, pamiętać jednak należy o jej dokładnym wysuszeniu. Warto stosować barierowy krem ochronny, nakładając go cienką warstwą. Przed nałożeniem preparatu przy kolejnym przewijaniu należy każdorazowo zmyć poprzednią warstwę kremu. Zapobieganie odparzeniom jest bardzo podobne do prewencji PZS. Podstawą jest dbanie o higienę oraz stosowanie odpowiednich kosmetyków.
Kupujmy z głową!
Kosmetyki dla noworodków i niemowląt warto kupować w aptece, po uprzedniej konsultacji z położną. Powinny one mieć atest Państwowego Zakładu Higieny i informację, że są hipoalergiczne. Zwróćmy też uwagę na rekomendacje: Towarzystwa Pediatrycznego, Towarzystwa Położnych czy pozytywną opinię Instytutu Matki i Dziecka.
Kluczowe znaczenie ma odpowiedni skład preparatu – zawsze kierujemy się potrzebami skóry dziecka. Ważne są też wydajność kosmetyku pielęgnującego i jego przydatność do użycia po otwarciu opakowania. Nie bez znaczenia jest też sposób dozowania kosmetyków. Wybierając opakowania z nakrętką, trzeba dokładnie umyć ręce przed kontaktem z preparatem, aby uniknąć wprowadzenia do niego drobnoustrojów. Warto zwrócić uwagę również na konsystencję preparatu. Nałożenie tłustego, trudnego do rozprowadzenia kosmetyku powoduje, że skóra może nie mieć dobrego kontaktu z powietrzem, co może wydłużyć gojenie się zmian w przypadku dermatoz.