W „Zaleceniach klinicznych dotyczących postępowania u chorych na cukrzycę” wydanych w 2020 r. pojawiły się zmiany, ale wskazówki odnoszące się do aktywności fizycznej i suplementacji witaminowej pozostają wciąż aktualne.
W dobie pandemii zakażeń koronawirusem zdrowy tryb życia nabiera szczególnego znaczenia. Jest niezmiernie istotny dla osób z chorobami przewlekłymi, w tym z cukrzycą, gdzie stanowi podstawę do dobrej kontroli glikemii.
Polskie Towarzystwo Diabetologiczne (PTD) co roku wydaje uaktualnione zalecenia odnoszące się do leczenia i diagnostyki cukrzycy. Są to nie tylko rekomendacje dotyczące leczenia służącego obniżeniu poziomu cukru we krwi, ale również obejmujące związaną z cukrzycą problematykę nadciśnienia, chorób krążenia, leczenia zaburzeń gospodarki lipidowej w organizmie, czyli poziomu cholesterolu. Zalecenia obejmują także diagnostykę w przypadku powikłań cukrzycy.
Co nowego w zaleceniach PTD w 2020 r.?
Co roku do zaleceń wprowadzamy elementy nowe – w zależności od tego, jak poszerza się nasza wiedza na temat cukrzycy i czego dowiadujemy się z opublikowanych w poprzednim roku badań klinicznych. W tym roku uaktualniliśmy zalecenia o leki z grupy flozyn. To leki, które pobudzają cukromocz i nie tylko obniżają poziom cukru we krwi, ale działają także kardio- i nefroprotekcyjnie, czyli wykazują ochronny wpływ na nerki i serce.
Wprowadziliśmy także nowości odnoszące się do leków z grupy agonistów receptora GLP-1, które mają podobne działanie, jak flozyny. Dokonaliśmy także licznych korekt wielu dotychczasowych sformułowań w zaleceniach – w oparciu o nowości, które – na poziomie klinicznym – pojawiły się w odniesieniu do cukrzycy w ubiegłym roku.
Aktywność fizyczna i suplementacja w zaleceniach PTD na 2020 r.
W zaleceniach podkreślana jest cały czas pozytywna rola aktywności fizycznej. W tym roku żadnych zmian w odniesieniu do tego punktu nie ma. Cały czas aktualne pozostaje zalecenie, aby tygodniowo tej aktywności – w dowolnej formie – było 150 minut. To absolutne minimum, a im więcej ruchu, tym lepiej dla zdrowia chorego na cukrzycę. Dzięki aktywności fizycznej poprawia się wyrównanie poziomu cukru we krwi, zmniejsza się insulinooporność. Ruch może przyczyniać się również do redukcji masy ciała. Aktywność fizyczna może mieć dowolną formę – może to być gimnastyka, spacer, jazda na rowerze, praca w ogrodzie, pójście na zakupy lub ruch w jakiejkolwiek innej postaci. Najważniejsze, aby co tydzień było to wspomniane minimum 150 minut aktywności, najlepiej podejmowanej systematycznie.
W 2020 r. nie uległy także zmianie rekomendacje odnośnie suplementacji. Suplementacja witamin lub mikroelementów u chorych, u których nie stwierdza się ich niedoborów, jest niewskazana. Poza trzema wyjątkami: witaminą D3 – która powinna być przyjmowana zgodnie z zaleceniami dla populacji ogólnej, kwasem foliowym niezbędnym dla kobiet w ciąży, i witaminą B12, której niedobory mogą pojawiać się u pacjentów leczonych metforminą i prowadzić do niedokrwistości. Suplementacja wymienionych trzech witamin pełni rolę prewencyjną i powinna mieć miejsce zanim dojdzie do pojawienia się niedoborów. Suplementacja pozostałych witamin – podejmowana, kiedy w wynikach badań laboratoryjnych nie stwierdza się deficytów tych związków – jest niepotrzebna.
Witamina D3 w tranie, z witaminą K czy w oleju?
Każde źródło witaminy D3 jest korzystne – pod warunkiem, że są to źródła, których pozytywny wpływ na organizm poparty jest wynikami badań. Proponowałbym zacząć od określenia poziomu witaminy D3 we krwi. Jeśli okaże się, że niedobór tej witaminy istnieje, należałoby rozpocząć suplementację dostępnymi preparatami – czy to bezpośrednio preparatami witaminowymi, czy witaminy w towarzystwie z wyciągami lub olejami – zwierzęcymi lub z różnych roślin, na przykład z czarnuszki, która w połączeniu z witaminą D3 może korzystnie działać na organizm.
Następnie, po jakimś czasie, przeprowadzić kolejne badanie poziomu witaminy D3 we krwi i określić, czy dalsza suplementacja jest konieczna. Suplementacja witaminy D3 jest szczególnie istotna w okresie zimowym, gdyż witamina ta jest samoistnie syntetyzowana w skórze człowieka pod wpływem promieni słonecznych. Ponieważ w zimie tego słońca brakuje, dlatego często konieczna jest suplementacja.
Trzeba pamiętać, że suplementy należy stosować w porozumieniu z lekarzem. Niestety często – poza wiedzą i kontrolą lekarza – pacjenci kupują suplementy diety i suplementują witaminy.
