Cukrzyca to pierwsza choroba niezakaźna określona przez WHO mianem epidemii. Ma to bezpośredni związek z kolejną epidemią – otyłością.
EndODiab Ośrodek Leczenia Cukrzycy, Otyłości i Chorób Endokrynnych w Legnicy
Wg danych NFZ w Polsce nadwagę ma 68% mężczyzn i 53% kobiet a otyłość 30% mężczyzn i 26 % kobiet. Rozpoznanie jest proste. Wystarczy policzyć BMI (body mass index). Wartość BMI od 25-29.9 kg/m2 to nadwaga a od 30 kg/m2 rozpoznajemy otyłość. Ale czy na pewno? Zaledwie 65% otyłych osób uważa, że to choroba a co gorsza tylko 80% zajmujących się ochroną zdrowia myśli tak samo. A rozpoznanie to tylko czubek góry lodowej.
A jak jest? Otyłość jest złożoną chorobą przewlekłą, w której nieprawidłowa lub nadmierna ilość tkanki tłuszczowej powoduje pogorszenie stanu zdrowia, zwiększa ryzyko wystąpienia długotrwałych powikłań i zmniejsza długość życia. Tych powikłań jest ponad 200!!! Dotyczą wszystkich narządów i układów. Należą do nich m.in.: cukrzyca typu 2, hiperlipidemia, dna moczanowa, nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa, udar mózgu, zespół bezdechu sennego, niepłodność, choroba zwyrodnieniowa stawów, depresja i nowotwory.
Szczególnie groźna jest otyłość brzuszna, czyli powiększenie obwodu brzucha u kobiet > 80 cm, a u mężczyzn > 94 cm, bo wiąże się bezpośrednio z otyłością trzewną, a więc otłuszczeniem narządów wewnętrznych. Choroba otyłościowa jest głównym niezależnym czynnikiem ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2. Ponad 90% pacjentów z tym typem cukrzycy ma nadwagę lub otyłość. Zjawisko, które łączy otyłość i cukrzycę typu 2 to insulinooporność.
Ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 rośnie proporcjonalnie wraz ze wzrostem BMI. Są dane mówiące, iż u osób chorujących na otyłość ryzyko rozwoju cukrzycy jest 30-90 – krotnie większe niż u osób z prawidłową masą ciała. Utrata masy ciała może pozytywnie wpłynąć na choroby współwystępujące związane z otyłością. Redukcja już o 5-10% zmniejsza ryzyko zachorowania m.in. na cukrzycę typu 2. Pacjent z otyłością stopnia I (BMI 30-34kg/m2), bez powikłań, u którego zredukuje się masę ciała do nadwagi (BMI 25-29kg/m2), zmniejszyłby ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 o ponad 50%! Z kolei redukcja masy ciała o 15 kg na początku zachorowania na cukrzycę typu 2 może doprowadzić do remisji choroby.
Zgodnie z Zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego jednym z priorytetów leczenia behawioralnego cukrzycy, niezależnie od jej typu, powinno być utrzymywanie prawidłowej masy ciała pacjenta. A prewencji cukrzycy osoby ze stanem przedcukrzycowym powinny otrzymać zalecenia na temat zdrowego stylu życia (redukcja masy ciała u osób z nadwagą lub otyłością o co najmniej 7% i jej utrzymanie poprzez dostosowaną do możliwości pacjenta aktywność fizyczną (co najmniej 150 min/tydzień) oraz stosowanie odpowiedniej diety. W sytuacji gdy postępowanie niefarmakologiczne w leczeniu otyłości nie przynosi wystarczającej redukcji masy ciała, należy rozważyć wdrożenie farmakoterapii lub leczenie bariatryczne.
W dużym uproszczeniu można więc powiedzieć, że zapobiegając nadwadze i otyłości, zapobiegamy zachorowaniu na cukrzycę typu 2. Leczenie otyłości powinno być multidyscyplinarne i wymaga współpracy wielu specjalistów. Oprócz szeroko pojętej zmiany stylu życia pacjenci często wymagają farmakoterapii. Mamy nowe, skuteczne leki. Również w cukrzycy typu 2 ze współistniejącą otyłością w standardach pojawiły się leki, które oprócz tego, że skutecznie obniżają cukry i działają kardioprotekcyjnie to jednocześnie obniżają masę ciała. Zapytaj o nie swojego lekarza.
