Skąd się bierze przewlekły ból u ludzi starszych? Jak dużej liczby osób on dotyczy oraz jakie są zalecane metody terapeutyczne w walce z bólem – na ten temat wypowiada się Prof. dr hab. Jan Dobrogowski.
Wiek > 65 roku życia predysponuje do wielu schorzeń związanych z bólem: miażdżyca, choroba zwyrodnieniowa stawów, skutki osteoporozy, nowotwory, neuropatie (np. cukrzycowa) czy neuralgia po półpaścu. Ból przewlekły występuje często u ludzi starszych a chorobowość wynosi od 25-76%, częściej u osób przebywających w domach opieki społecznej.
Na nasilenie doznań bólowych u osób w wieku podeszłym wpływają czynniki psychospołeczne. Ból może usprawiedliwiać (wobec siebie i innych osób) często znaczne upośledzenie fizyczne, zmuszające do szukania pomocy. Zachowania bólowe mogą sprzyjać poszukiwaniu odruchów miłości i zainteresowania ludzi z najbliższego otoczenia. Objawy depresji występują częściej w tej populacji a wzajemna zależność zespołów depresyjnych i bólu przewlekłego, działa na zasadzie błędnego koła. Depresję pogłębiają czynniki takie jak: bezsenność, utrata apetytu, obniżenie sprawności fizycznej i samowystarczalności. Cierpienie jest bardziej dotkliwe, jeżeli rodzina, służba zdrowia i przedstawiciele opieki społecznej przestają interesować się ich losem.
Wielokierunkowa kliniczna ocena bólu powinna obejmować: identyfikację wszystkich schorzeń i patologii fizycznych, ocenę funkcji fizycznej (funkcjonalności), ocenę psychologiczną (nastrój, stosunki międzyludzkie, unikanie aktywności związanej z bólem), funkcjonalne skutki bólu i jego wpływ na realizację zaleceń terapeutycznych, ocenę jakościową i ilościową bólu, wpływ bólu i innych czynników na jakość życia.
Ból jest jednak niedostatecznie rozpoznawany i leczony szczególnie u chorych z demencją i innymi zaburzeniami poznawczymi.
W strategii leczenia bólu u osób w wieku podeszłym wskazane jest postępowanie wielokierunkowe, z uwzględnieniem nie tylko leczenia farmakologicznego, lecz także programów rehabilitacyjnych, terapii poznawczej, behawioralnej czy technik wspomagających, w celu poprawy jakości życia.
Na zastosowanie skutecznej farmakoterapii bólu wpływa szereg czynników: wielu innych stosowanych leków, leczenie schorzeń współistniejących, konieczność zmniejszenia dawek, zmienione wchłanianie i metabolizm leków. Bardzo ważne znaczenie mają zastosowane metody terapii fizykalnej: bierne i czynne.
