Podwyższone stężenie cholesterolu stanowi zagrożenie dla zdrowia, ponieważ zwiększa to ryzyko rozwoju miażdżycy i jej powikłań. Zatem głównym efektem działań zmierzających do obniżenia stężenia cholesterolu jest zmniejszenie ryzyka zawału serca, udaru mózgu i wielu innych chorób.
Cholesterol jest niezbędną do życia substancją, która jest między innymi budulcem błon komórkowych. Cholesterol jest także substratem w produkcji wielu ważnych dla metabolizmu substancji, między innymi hormonów płciowych, witaminy D3 czy kwasów żółciowych. Ale w nadmiarze cholesterol jest trucizną, która powoduje wiele chorób.
Zakres normy dla cholesterolu zależy od obecności innych chorób. I tak u osób zdrowych za normę uznaje się stężenie cholesterolu LDL (tzw. „zły” cholesterol) poniżej 3,0 mmol/l (<115 mg/dl), a u osób z chorobą wieńcową i u większości osób z cukrzycą poniżej 1,4 mmol/l (<55 mg/dl).
Mitem jest, że podwyższone stężenie cholesterolu stwierdza się tylko u osób starszych. Rzeczywiście, nieprawidłowość tę notuje się zdecydowanie częściej u osób starszych niż młodych, ale z przeprowadzonych kilka lat temu badań ogólnopolskich wynika, że hipercholesterolemia występuje aż u ok. 40% osób młodych – częściej wśród mężczyzn niż kobiet. Z tego powodu systematyczne kontrole laboratoryjne stężenia cholesterolu we krwi są zalecane mężczyznom w wieku >40 lat i kobietom >50 lat oraz wszystkim młodszym osobom przy obecności innych czynników ryzyka (obciążenie rodzinne, palenie tytoniu, nadwaga, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca i inne).
Zdrowy tryb życia… przez całe życie
W utrzymaniu cholesterolu na prawidłowym poziomie bardzo pomaga zdrowy tryb życia. Polega on na: dokonywaniu właściwych wyborów żywieniowych, regularnej aktywności fizycznej, dbaniu o odpowiednią ilość i jakość snu, unikaniu stresu i dymu papierosowego, a także przebywaniu wśród uśmiechniętych ludzi i zachowaniu dobrego nastroju.
Największy wpływ na stężenie cholesterolu mają nasze nawyki żywieniowe oraz poziom aktywności fizycznej. Warto (prawie) każdego dnia poświecić 20-30 minut na aktywność fizyczną tak, żeby poczuć co najmniej umiarkowane zmęczenie. Nawyki żywieniowe, dzięki którym można zachować prawidłowe stężenie cholesterolu we krwi bądź obniżyć jego poziom, obejmują dietę bogatą w produkty bogatoresztkowe oraz produkty niskotłuszczowe, w dużej mierze opartą o składniki roślinne. O zdrowym stylu życia warto pamiętać całe życie!
Tłuszcze „dobre” i tłuszcze „złe” – reguła z wyjątkami
Wprawdzie w większości przypadków tłuszcze zwierzęce negatywnie wpływają na poziom cholesterolu w organizmie, z kolei tłuszcze roślinne w większości przypadków wpływają na ten parametr pozytywnie, ale od tej reguły są wyjątki. Przykładem są tłuszcze, które znajdują się w kokosie – w organizmie ulegają one przemianom, w wyniku których mogą podnosić stężenie cholesterolu. Z kolei w przypadku tłuszczów zwierzęcych niekorzystnie działają te, które zawierają dużą ilość nasyconych kwasów tłuszczowych, ale już tłuszcze zawarte w rybach są bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe i korzystnie działają na zdrowie i stężenie cholesterolu. Substancje zawarte w tłustych rybach są więc zupełnie innym rodzajem tłuszczu niż ten, który znajduje się na przykład w żeberkach, boczku czy maśle.
Co potrafią stanole i sterole?
Warto rozważyć stosowanie żywnościowych produktów prozdrowotnych, których skład został wzbogacony o substancje pozytywnie wpływające na stężenie cholesterolu – stanole i sterole dodawane, na przykład, do margaryn roślinnych czy jogurtów. Działanie tych substancji jest podobne do jednego z leków, który stosuje się do obniżenia stężenia cholesterolu – blokują one wchłanianie cholesterolu w jelitach.
Korzystnie na stężenie cholesterolu wpływa również wyciąg z czerwonego ryżu. Ryż poddawany jest fermentacji przeprowadzonej przez grzyby, które wytwarzają lowastatynę, substancję hamującą produkcję cholesterolu w wątrobie. Dowiedziono też, że wyciąg z bergamotki korzystnie wpływa na stężenie cholesterolu.
Kiedy po farmakologiczne wsparcie?
Często zdarza się, że zdrowy styl życia i zdrowa dieta są niewystarczająco skuteczne i mimo ich stosowania utrzymuje się podwyższone stężenie cholesterolu. W takich przypadkach warto rozważyć leczenie farmakologiczne, szczególnie jeśli stężenie cholesterolu jest bardzo podwyższone lub u pacjenta stwierdza się współistnienie innych chorób, np. cukrzycy, czy choroby wieńcowej. Współczesna medycyna dysponuje skutecznymi i bezpiecznymi lekami, których stosowanie zmniejsza ryzyko rozwoju miażdżycy i jej konsekwencji, w tym zawału serca i udaru mózgu.
