Tylko jedna na trzy Polki korzysta z darmowej mammografii – to dwa razy mniej niż w krajach Unii Europejskiej. W efekcie rak piersi w Polsce jest diagnozowany później, a śmiertelność należy do najwyższych w Europie. Październik, czyli Miesiąc Świadomości Raka Piersi (Pink October), przypomina, że wczesne wykrycie choroby może uratować życie i że konieczne są zmiany systemowe w profilaktyce.
Każdego dnia 55 Polek słyszy diagnozę: rak piersi. Rocznie choruje ponad 20 tysięcy kobiet, z czego 8 tysięcy umiera – mimo że nowotwór wykryty we wczesnym stadium jest wyleczalny w ponad 90% przypadków. Największym problemem pozostaje niska zgłaszalność na badania przesiewowe. Z bezpłatnej mammografii korzysta tylko 33% kobiet w wieku 45–74 lat, podczas gdy w Danii czy Wielkiej Brytanii – ponad 70–80%.
Różnice są widoczne także między regionami. W województwach północnych i zachodnich, jak Wielkopolska czy Pomorze, badania wykonuje ponad 40% kobiet, podczas gdy na Podkarpaciu, Podlasiu i w Małopolsce – jedynie 23–27%. W niektórych powiatach z mammografii korzysta mniej niż jedna na pięć uprawnionych kobiet. Nierówności występują też w obrębie miast – np. w Łodzi wskaźnik zgłaszalności waha się od 31% do 44% w zależności od dzielnicy.
Paradoksalnie, choć Polki rzadziej chorują na raka piersi niż Europejki z Zachodu, częściej umierają. Według OECD śmiertelność w Polsce wynosi 20 zgonów na 100 tys. kobiet – o 5% więcej niż średnia w UE. Przyczyną są m.in. zbyt późna diagnostyka, braki kadrowe, długie kolejki do specjalistów oraz niska świadomość znaczenia profilaktyki.
– Rak piersi to choroba, którą można wykryć wcześnie i skutecznie leczyć. Musimy jednak sprawić, by badania były realnie dostępne dla wszystkich kobiet – mówi Marta Sikorska z Onkofundacji Alivia. – Pink October to moment, by przypomnieć decydentom, że potrzebne są konkretne działania – dodaje Joanna Frątczak-Kazana, Wicedyrektorka Fundacji. Wśród postulatów są: przywrócenie indywidualnych zaproszeń na mammografię, łatwiejsza rejestracja w aplikacji IKP oraz większe zaangażowanie podstawowej opieki zdrowotnej i medycyny pracy w profilaktykę.
Z okazji Miesiąca Świadomości Raka Piersi Onkofundacja Alivia rusza z kampanią „Dbaj o siebie pełną piersią!”, zachęcając kobiety do badań i troski o zdrowie. Na stronie Fundacji można znaleźć praktyczne informacje o profilaktyce, a kampanię wspierają działania edukacyjne w mediach i przestrzeni publicznej w całej Polsce.
