1 lipca 2025 roku mają wejść w Polsce w życie zmiany w publicznej opiece nad pacjentkami z endometriozą, na mocy których powstaną centra leczenia endometriozy przy wybranych ośrodkach medycznych. Cieszę się z tej inicjatywy, gdyż wiele pacjentek latami błądziło po systemie opieki medycznej bez właściwej pomocy lub musiało leczyć się prywatnie. Taki system powinien jednak działać już dawno, bo jest szansą dla wielu kobiet, których nie stać na leczenie endometriozy w działających w Polsce wysokospecjalistycznych, komercyjnych eksperckich ośrodkach, ze znakomitymi wynikami od wielu już lat zajmujących się pacjentkami z tą chorobą na poziomie europejskim i światowym, wedle aktualnych rekomendacji. Ośrodki państwowe wzmogą również zdrową konkurencję – merytoryczną i jakościową – co jest bardzo dobre.
Do leczenia endometriozy trzeba specjalistów
Informacje zwrotne o funkcjonowaniu wdrażanych w lipcu centrów państwowych będziemy mieli prawdopodobnie po wielu miesiącach, a do oceny działania tych placówek przyczynią się też same pacjentki, których wiele leczy się obecnie w ośrodkach prywatnych i zna standard zapewnianej tam opieki.
Doprecyzować trzeba, że endometrioza jest w Polsce w placówkach państwowych leczona już od wielu dekad – z różnym skutkiem w zależności od doświadczenia lekarzy. Operacje endometriozy, szczególnie głębokiej, należą bowiem do najtrudniejszych technicznie zabiegów i powinny być wykonywane przez ekspertów, lekarzy doświadczonych. Ponieważ duży problem stanowiło niedofinansowane refundowanych procedur, dyrektorom szpitali nie opłacało się kształcić lekarzy w leczeniu zabiegowym endometriozy i obecnie brakuje tych specjalistów. Kształcenie lekarza w leczeniu zabiegowym endometriozy trwa minimum 10 lat, dlatego obawiam się, aby operacja endometriozy nie stała się po lipcowych zmianach na tyle atrakcyjną finansowo procedurą, że będzie wykonywana na skalę masową i przez lekarzy z małym doświadczeniem w tej dziedzinie – bo to może przynieść kobietom wiele szkód.
Pewnie jest sporo lekarzy, którzy diagnozują endometriozę, ale nie oznacza to, że leczą oni i operują pacjentki z tą chorobą. Osobiście w Polsce znam 5-7 specjalistów, którzy operują endometriozę na światowym poziomie; ale może jest ich więcej. Poziom eksperckości lekarza trudno zmierzyć; ktoś może mieć certyfikaty różnych szkoleń, warsztatów, ale jakość chirurgii jest niemierzalna, o czym mówimy już od lat. Jeden lekarz usunie endometriozę jak wirtuoz, a drugi – jak rzemieślnik i efekt terapeutyczny będzie różny. Sposób wykonania operacji endometriozy ma z kolei wpływ na przebieg gojenia i na efekty kliniczne.
Ciągłość opieki – gwarant spokoju kobiet z endometriozą
Skuteczne postępowanie w endometriozie wymaga podejścia holistycznego i kompleksowego, dokładnej diagnostyki, dobrego planu leczenia oraz uczestniczenia w całym procesie doświadczonego, wielodyscyplinarnego zespołu specjalistów, którzy będą kobietom zapewniać ciągłość opieki także pod względem personalnym. Dzięki temu zaangażowani w leczenie specjaliści znają konkretny przypadek chorobowy, wiedzą, jakie działania już podjęli i jak przekłada się to na stan pacjentki i dalsze postępowanie medyczne, a sama pacjentka jest spokojniejsza.
Podstawą skutecznej terapii endometriozy jest prawidłowe rozpoznanie zaawansowania choroby – do tego potrzeba znakomitych diagnostów. Szczegółowe badania obrazowe (np. specjalistyczne USG) pozwalają precyzyjnie określić lokalizację i rozległość ognisk endometriozy oraz zakwalifikować chorobę według nowoczesnych protokołów (klasyfikacja Enzian). Na tej podstawie lekarz planuje optymalne leczenie.
Nie każda pacjentka wymaga operacji; niektóre kobiety dobrze reagują na farmakoterapię. Pochopne wykonanie zabiegu może wyrządzić więcej szkody niż pożytku (np. mogą powstać poważne powikłania, kobieta utraci płodność). Wynik operacji zależy w dużej mierze od kunsztu operatorów, dlatego pacjentki powinny być operowane przez lekarzy, którzy latami szkolili się w leczeniu endometriozy. Nawet najlepsza operacja to jednak dopiero początek leczenia, bo endometrioza jest chorobą przewlekłą, u niektórych kobiet skłonną do nawrotów. Pacjentka wymaga więc długofalowego nadzoru i ciągłości opieki – powinni ją zapewnić ci sami lekarze, którzy prowadzili kobietę do zabiegu i operowali. Ważną rolę odgrywają także rehabilitacja, wsparcie psychologiczne oraz odpowiednia dieta przeciwzapalna. Taka kompleksowa opieka sprawia, że kobieta nie zostaje sama z chorobą i może lepiej funkcjonować na co dzień.
